Κύθνος: Γνήσια κυκλαδίτικη φιλοξενία

Ταξιδεύουμε στα Θερμιά -όπως είναι το δεύτερο όνομα της Κύθνου- και γνωρίζουμε μια μαγική νησιωτική ενδοχώρα, μια σειρά από λαχταριστές παραλίες, αλλά και πολλά, καλά κρυμμένα μυστικά, τα οποία, για να ανακαλύψουμε, πρέπει να διανύσουμε κάμποσα χωμάτινα χιλιόμετρα.

 

Πείρα δεν έχω, όμως ο καπετάνιος με βάζει να οδηγήσω, επί μισή ώρα, ένα τρεχαντήρι 12 μέτρων, μπαινοβγαίνοντας στο Καβουροχέρι, στα Ποτάμια και στον Αγιο Σώστη, κολπίσκους πέριξ των Λουτρών. Αυτό είναι το πρώτο δείγμα. Δεν αργούν να έρθουν και τα υπόλοιπα. Το βράδυ έχουμε κανονίσει να φάμε στο χωριό Δρυοπίδα. Καλεσμένοι σε υπαίθριο γλέντι με λαούτο και τσαμπούνα, μας σερβίρουν θερμιώτικο κρασί σε ένα λαξευμένο κέρατο ταύρου (τα παλιά χρόνια χρησιμοποιούνταν ως κουτάλι), το οποίο περνάει από χέρι σε χέρι για να ρουφήξουμε ο καθένας από μια γουλιά. Το επόμενο βράδυ, στο «Στέκι του Ντέτζη», από τα καλύτερα εστιατόρια της Χώρας, ο ίδιος ο Ντέτζης ταΐζει με τρυφερότητα τους μουσικούς του πιρουνιές κατσικάκι στο στόμα. Μου κάνουν νόημα να σηκωθώ να χορέψω. «Δεν μπορώ, δεν ξέρω». Αγριοκοιτάνε. Δεν εννοούν να καταλάβουν ότι δεν γίνεται να χορέψεις συρτόμπαλο με νησιώτες αν δεν ξέρεις τα βήματα!Τολμώ να πω, λοιπόν, ότι οι Θερμιώτες (από τα Θερμιά, δεύτερο όνομα της Κύθνου) είναι λίγο… τρελοί. Συναισθηματικοί, παρορμητικοί και φιλόξενοι. Ο Κώστας και ο Πατέστος, οι οικοδεσπότες μας εκ μέρους της τοπικής αυτοδιοίκησης, μας αντιμετωπίζουν σαν συγγενείς, συνοδεύοντάς μας σε όλο το νησί: Στο Καταφύκι, το σπήλαιο της Δρυοπίδας από μάρμαρο και σχιστόλιθους, με τους πολύχρωμους σταλακτίτες «χταπόδι» και «μωρό», τη Μικρή και τη Μεγάλη Πιάτσα, ανοίγματα στην είσοδο του σπηλαίου, στα οποία οι κάτοικοι γιόρταζαν κάποτε το Πάσχα. Στον οικισμό των Λουτρών, με τις εγκαταστάσεις ενός παμπάλαιου «Ξενία» και τις θερμές πηγές αλατούχου και σιδηρούχου νερού, το μεν για «αρθριτικά και ρευματισμούς», το δε για «ψυχολογικά και γυναικολογικά προβλήματα», τα οποία χρησιμοποιούνταν «και από το νεαρό ζεύγος του Οθωνα και της Αμαλίας», όπως μας λέει η λουτρονόμος. Στο λιμάνι του Μέριχα και στα ζωγραφισμένα στενά της Χώρας ή Μεσαριάς, αφού είναι χτισμένη στη μέση του νησιού. Στην Κανάλα, τον οικισμό με το πευκοδάσος, το ναό της Παναγίας και τη θαυματουργή εικόνα. Στον Αγιο Δημήτριο, τον νοτιότερο οικισμό με το εστιατόριο του Μήλα, που, κατόπιν ψηφοφορίας, φτιάχνει «το πιο νόστιμο ταραχτό του νησιού».

Βέβαια, όλη αυτή η τρέλα, πέρα από το ευχάριστο δημιουργικό στοιχείο, έχει και μια πλευρά ανευθυνότητας. Μια πτυχή του χαρακτήρα της Κύθνου χασμουριέται ψελλίζοντας «εγώ δεν ξέρω τίποτα…». Πού το βλέπω; Στον Ταξιάρχη, το μοναστήρι στο Βελίδι με το κλειδί στην πόρτα, στην αυλή του οποίου προσγειώθηκε, πριν από οκτώ χρόνια, ένα ελικόπτερο για να αφαιρέσει τις βυζαντινές εικόνες της Παναγίας και των Ταξιαρχών. Στις λίμνες της Τουρκάλας, τοπόσημα από το μεταλλευτικό παρελθόν του νησιού, στις οποίες, για να φτάσουμε, πρέπει να περπατήσουμε μέσα σε χαράδρες, δίπλα σε αράχνες με ριγέ πόδι άσπρο-μαύρο. Στις εκκλησίες που αφήνονται στην τύχη τους, με πεσμένους τοίχους και μισοσβησμένες τοιχογραφίες.

Δεν είναι ότι δεν έχει ωραίες παραλίες το νησί. Ισα-ίσα, υπάρχουν η Κολώνα, η Επισκοπή, η Απόκρουση και άλλες πολλές. Ομως η ουσία του, ο λόγος για τον οποίο αξίζει να επισκεφτεί κανείς το συγκεκριμένο και όχι οποιοδήποτε άλλο νησί, βρίσκεται στον Ταξιάρχη και στην εντυπωσιακή Τουρκάλα, στις πρασινάδες μεταξύ Μεσαριάς και Μέριχα, στις κεραμοσκεπές της Δρυοπίδας, στο μονοπάτι για το μεσαιωνικό Κάστρο της Ωριάς. Με λίγα λόγια, στο εσωτερικό. Τι είναι αυτό που θα ανεβάσει την Κύθνο στην κλίμακα των προορισμών; Περιπατητικές διαδρομές; Σαββατοκύριακα ποδηλασίας; Συμπόσια γαστρονομίας με φρέσκες πρώτες ύλες; Συνέδρια αρχαιολογίας; Υπαίθρια εικαστικά πρότζεκτ (πολύ της ταιριάζουν); Ποιος ξέρει. Και η ίδια το ψάχνει. Επειδή όμως η τουριστική της ταυτότητα είναι ακόμα αδόμητη, ας μου επιτραπεί να πω τι έχει κολλήσει στο δικό μου μυαλό μετά από τρεις μέρες παραμονής σε αυτό το περίεργο μέρος. Για μένα η Κύθνος είναι οι λέξεις της. Η Δρυοπίδα. Η Μεσαριά. Ο Μέριχας. Σαν λίρες που κουδουνίζουν πέφτοντας στο πάτωμα… Δεν μπορείς να περιγράψεις ακριβώς τον ήχο τους, από τον κρότο όμως καταλαβαίνεις ότι είναι λίρες.

ΣΤΗΝ ΩΡΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΑΛΑ Από τα Λουτρά παίρνουμε το δρόμο ΒΔ και, μετά από περίπου 3,5 χλμ. άσφαλτο και 800 μ. κακοτράχαλο χωματόδρομο, αφήνουμε το αυτοκίνητο και πιάνουμε το πέτρινο μονοπάτι. Στην 30λεπτη ανάβαση στο Κάστρο της Ωριάς, τη μεσαιωνική πρωτεύουσα του νησιού, βλέπουμε φουντωτoύς θάμνους κάππαρης, κοιμισμένα πρόβατα στις εσοχές των βράχων και στην κορυφή την Κεραλεούσα και την Αγία Τριάδα, δύο λυπημένες εκκλησίες, επειδή κανείς, μα κανείς, δεν ασχολείται μαζί τους. Στη δεύτερη διαδρομή (δεν θα την επιχειρούσαμε αν δεν συνοδευόμασταν από Θερμιώτες), που ξεκινά από το Ζογκάκι, περνάμε μέσα από αιχμηρές χαράδρες με χοντρές αράχνες για να φτάσουμε στην Τουρκάλα, την επιβλητική Μεγάλη, με ένα «στόμα» που χάσκει, και την όμορφη Μικρή, με τα πράσινα νερά, λίμνες που χρησιμοποιούνταν στο πλαίσιο δραστηριοποίησης των μεταλλείων. Ούτε η Ωριά ούτε η Τουρκάλα είναι αυτό που λέμε «περίπατος», μας αποκαλύπτουν όμως ένα πολύ προσωπικό κομμάτι της Κύθνου, είναι σαν να βηματίζουμε προσεκτικά στο υποσυνείδητό της με όπλο τα αθλητικά μας.

 

ΜΕΤΑΒΑΣΗ Από το λιμάνι του Λαυρίου φεύγουν τα Μαρμάρι Εξπρές (Karystia N.E.), Μακεδών (Goutos Lines), με διάρκεια ταξιδιού 1 ώρα και 40 λεπτά και εισιτήριο 15 ευρώ, και τα Aqua Maria, Aqua Spirit (NEL), που κάνουν 2 ώρες και 50 λεπτά και κοστίζουν 10 ευρώ. Δρομολόγια υπάρχουν και από τον Πειραιά με τα Αγιος Γεώργιος (Ventouris Sea Lines) και Αδαμάντιος Κοραής (Zante Ferries), με διάρκεια 3 ώρες και εισιτήριο 22 ευρώ. Πληροφορίες στο πρακτορείο Thermia Travel (Τ/22810-32.345) και στο www.openseas.gr.
ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗ Για ενοικιάσεις αυτοκινήτων, μοτοσικλετών και σκούτερ στα Λαρεντζάκης (Τ/22810-32.104) και Χαλιβελάκης (Τ/22810-32.506). Στο νησί υπάρχουν επίσης και λίγα ταξί (π.χ. Γ. Λαρεντζάκης, Τ/6945-800.278, Γ. Φιλιππαίος Τ/6945-895.347).
ΔΙΑΜΟΝΗ Από προσωπική εμπειρία, το σύγχρονο Hotel Messaria είναι μια αποκάλυψη στις επιλογές ξενοδοχείων (Τ/6972-020.261, www.messaria.gr, 70 – 80 ευρώ το δίκλινο, 10 ευρώ πρωινό κατ΄ άτομο). Κατά τα άλλα, υπάρχουν πολλά καταλύματα, όπως το Ξενώνας Αφροδίτη (Τ/22810-31.651, 90 – 100 ευρώ το δίκλινο με σπιτικό πρωινό), Kontseta (Τ/22810-33.024, 6974-490.770, www.kontseta.gr, 60 ευρώ το δίκλινο χωρίς πρωινό), Πανόραμα Νάουσας (Τ/22810-32.515, 60 – 80 το δίκλινο χωρίς πρωινό), Vasalou Rooms (Τ/22810-31.450, 45 – 55 ευρώ το δίκλινο χωρίς πρωινό).
ΦΑΓΗΤΟ ΚΑΙ ΤΣΙΠΟΥΡΟ Δοκιμάστε σφουγγάτα (τυροκροκέτες), ταραχτό (στραπατσάδα με ντομάτα), τυροπιτάρια, άνυδρες ελιές, πούλο (παστό κρέας με ζύμη) και σούμα (ρακή). Στη Μεσαριά υπάρχει Το Στέκι του Ντέτζη (Τ/22810-31.204), στον Μέριχα τα Ρακομπερδέματα (Τ/22810-32.069), στα Λουτρά το Αραξοβόλι (Τ/22810-31.082) και η Ξερολιθιά (Τ/22810-31.251), στη Δρυοπίδα η ταράτσα της Πελέγρας (Τ/22810-32.322), ο Σταμάτης (Τ/22810-32.677) και το τσιπουράδικο Χάρτινο Καράβι (Τ/22810-33.004), στον Αγιο Δημήτριο ο Μήλας (Τ/22810-32.815) για καλό κατσίκι και στην Κανάλα το Αρχιπέλαγος (Τ/22810-32.380) για το «πιάτο του μπαρμπα-Κώστα» με τηγανητή πατάτα και αυγά. Σε αντίθεση με το φαγητό, το κρασί δεν είναι από τα δυνατά χαρτιά της Κύθνου.
ΓΛΥΚΑ Στο εργαστήρι ζαχαροπλαστικής Τραταμέντο (Μεσαριά, Τ/22810-31.638) θα βρείτε γλυκό του κουταλιού παντζάρι, λικέρ λουίζα και αμυγδαλωτό με ανθόνερο και πικραμύγδαλο.
ΚΑΦΕΣ, ΠΟΤΟ ΚΑΙ CLUBBING Για καφέ και ποτό καθίστε στα Πανωχώρι, ΑΜΟΡΟΥΖΑ Café, Κουρσάρο και Μπουραντά στη Μεσαριά. Στον Μέριχα θα βρείτε το ροκ Κάστρο του Βράχου, το μουσικό καφέ Remezzo, το lounge bar Ammos και το Ακρωτήρι Club, για κοκτέιλ και θέα στη θάλασσα. Για πιο «βαρύ» clubbing υπάρχει το Mylos Club στο Περδικάρι.
ΠΑΡΑΛΙΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΔΥΣΕΙΣ Η  πιο διάσημη παραλία είναι η Κολώνα, όπου μια λωρίδα άμμου χωρίζει τη  θάλασσα στη μέση (δύσβατος χωματόδρομος ή θαλάσσιο ταξί), ενώ πολύ καλές  είναι και οι παραλίες της Επισκοπής και της Απόκρουσης. Μπορείτε επίσης  να κολυμπήσετε στα Σχοινάρι, Φλαμπούρια, Γαϊδουρόμαντρα (χωματόδρομος), Σκύλου (500 μέτρα με τα πόδια), Αγ. Σώστης (χωματόδρομος), Ποτάμια(χωματόδρομος), Αγιος Στέφανος και πολλές ακόμη. Με το θαλάσσιο ταξί του  Αντ. Λαρεντζάκη (Τ/22810-32.104) μπορείτε να πάτε στην Κολώνα (10 – 12  ευρώ πηγαινέλα), τη Μερσινιά (14 ευρώ πηγαινέλα) και αγκαζέ σε όποια  παραλία θέλετε. Για καταδύσεις απευθυνθείτε στο Aqua Team (Λουτρά,  Τ/22810-31.333).
AΞΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ Το μοναστήρι του Ταξιάρχη, η Παναγία Νίκους, η αρχαία πόλη του Βρυόκαστρου, η Παναγία Κανάλα, το σπήλαιο Καταφύκι, το υδροθεραπευτήριο στα Λουτρά (μπάνιο 6 ευρώ Τ/22810-31.217), οι Σπιτάρες (διοικητήρια των μεταλλείων), τα παλιά πλυσταριά Μαθιά και Λευκών. Για μια γεύση από τα Κυθνιακά, τη στάση που σηματοδότησε την αντίδραση ενάντια στη μοναρχία το 1862, υπάρχει πλάκα με τα ονόματα των «τριών» (πεσόντων) στην Αγία Ειρήνη πίσω από την εκκλησία.
ΒΙΒΛΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Λαογραφική έρευνα με καταγραφή των παραδόσεων της Κύθνου έχει κάνει ο Γιώργης Βενετούλιας στο «Του Νησιού Μου» (εκδ. Εν Πλω), ενώ ενδιαφέρον παρουσιάζει και το βιβλίο «Η Κύθνος στα 1700, 1836, 1845» της Δανής αρχαιολόγου Ιντα Χάουγκστεντ, με σχέδια του αρχιτέκτονα Χρ. Χάνσεν (Εκδοση Συνδέσμου Κυθνίων). Γενικές πληροφορίες: www.kythnos.gr, www.westcyclades.com
* Σημείωση: Οι πληροφορίες και οι τιμές που αναφέρονται στο κείμενο ισχύουν την περίοδο σύνταξης του άρθρου και ενδέχεται να έχουν αλλάξει.
Πείρα δεν έχω, όμως ο καπετάνιος με βάζει να οδηγήσω, επί μισή ώρα, ένα τρεχαντήρι 12 μέτρων, μπαινοβγαίνοντας στο Καβουροχέρι, στα Ποτάμια και στον Αγιο Σώστη, κολπίσκους πέριξ των Λουτρών. Αυτό είναι το πρώτο δείγμα. Δεν αργούν να έρθουν και τα υπόλοιπα. Το βράδυ έχουμε κανονίσει να φάμε στο χωριό Δρυοπίδα. Καλεσμένοι σε υπαίθριο γλέντι με λαούτο και τσαμπούνα, μας σερβίρουν θερμιώτικο κρασί σε ένα λαξευμένο κέρατο ταύρου (τα παλιά χρόνια χρησιμοποιούνταν ως κουτάλι), το οποίο περνάει από χέρι σε χέρι για να ρουφήξουμε ο καθένας από μια γουλιά. Το επόμενο βράδυ, στο «Στέκι του Ντέτζη», από τα καλύτερα εστιατόρια της Χώρας, ο ίδιος ο Ντέτζης ταΐζει με τρυφερότητα τους μουσικούς του πιρουνιές κατσικάκι στο στόμα. Μου κάνουν νόημα να σηκωθώ να χορέψω. «Δεν μπορώ, δεν ξέρω». Αγριοκοιτάνε. Δεν εννοούν να καταλάβουν ότι δεν γίνεται να χορέψεις συρτόμπαλο με νησιώτες αν δεν ξέρεις τα βήματα!

Πείρα δεν έχω, όμως ο καπετάνιος με βάζει να οδηγήσω, επί μισή ώρα, ένα τρεχαντήρι 12 μέτρων, μπαινοβγαίνοντας στο Καβουροχέρι, στα Ποτάμια και στον Αγιο Σώστη, κολπίσκους πέριξ των Λουτρών. Αυτό είναι το πρώτο δείγμα. Δεν αργούν να έρθουν και τα υπόλοιπα. Το βράδυ έχουμε κανονίσει να φάμε στο χωριό Δρυοπίδα. Καλεσμένοι σε υπαίθριο γλέντι με λαούτο και τσαμπούνα, μας σερβίρουν θερμιώτικο κρασί σε ένα λαξευμένο κέρατο ταύρου (τα παλιά χρόνια χρησιμοποιούνταν ως κουτάλι), το οποίο περνάει από χέρι σε χέρι για να ρουφήξουμε ο καθένας από μια γουλιά. Το επόμενο βράδυ, στο «Στέκι του Ντέτζη», από τα καλύτερα εστιατόρια της Χώρας, ο ίδιος ο Ντέτζης ταΐζει με τρυφερότητα τους μουσικούς του πιρουνιές κατσικάκι στο στόμα. Μου κάνουν νόημα να σηκωθώ να χορέψω. «Δεν μπορώ, δεν ξέρω». Αγριοκοιτάνε. Δεν εννοούν να καταλάβουν ότι δεν γίνεται να χορέψεις συρτόμπαλο με νησιώτες αν δεν ξέρεις τα βήματα!Τολμώ να πω, λοιπόν, ότι οι Θερμιώτες (από τα Θερμιά, δεύτερο όνομα της Κύθνου) είναι λίγο… τρελοί. Συναισθηματικοί, παρορμητικοί και φιλόξενοι. Ο Κώστας και ο Πατέστος, οι οικοδεσπότες μας εκ μέρους της τοπικής αυτοδιοίκησης, μας αντιμετωπίζουν σαν συγγενείς, συνοδεύοντάς μας σε όλο το νησί: Στο Καταφύκι, το σπήλαιο της Δρυοπίδας από μάρμαρο και σχιστόλιθους, με τους πολύχρωμους σταλακτίτες «χταπόδι» και «μωρό», τη Μικρή και τη Μεγάλη Πιάτσα, ανοίγματα στην είσοδο του σπηλαίου, στα οποία οι κάτοικοι γιόρταζαν κάποτε το Πάσχα. Στον οικισμό των Λουτρών, με τις εγκαταστάσεις ενός παμπάλαιου «Ξενία» και τις θερμές πηγές αλατούχου και σιδηρούχου νερού, το μεν για «αρθριτικά και ρευματισμούς», το δε για «ψυχολογικά και γυναικολογικά προβλήματα», τα οποία χρησιμοποιούνταν «και από το νεαρό ζεύγος του Οθωνα και της Αμαλίας», όπως μας λέει η λουτρονόμος. Στο λιμάνι του Μέριχα και στα ζωγραφισμένα στενά της Χώρας ή Μεσαριάς, αφού είναι χτισμένη στη μέση του νησιού. Στην Κανάλα, τον οικισμό με το πευκοδάσος, το ναό της Παναγίας και τη θαυματουργή εικόνα. Στον Αγιο Δημήτριο, τον νοτιότερο οικισμό με το εστιατόριο του Μήλα, που, κατόπιν ψηφοφορίας, φτιάχνει «το πιο νόστιμο ταραχτό του νησιού».

Βέβαια, όλη αυτή η τρέλα, πέρα από το ευχάριστο δημιουργικό στοιχείο, έχει και μια πλευρά ανευθυνότητας. Μια πτυχή του χαρακτήρα της Κύθνου χασμουριέται ψελλίζοντας «εγώ δεν ξέρω τίποτα…». Πού το βλέπω; Στον Ταξιάρχη, το μοναστήρι στο Βελίδι με το κλειδί στην πόρτα, στην αυλή του οποίου προσγειώθηκε, πριν από οκτώ χρόνια, ένα ελικόπτερο για να αφαιρέσει τις βυζαντινές εικόνες της Παναγίας και των Ταξιαρχών. Στις λίμνες της Τουρκάλας, τοπόσημα από το μεταλλευτικό παρελθόν του νησιού, στις οποίες, για να φτάσουμε, πρέπει να περπατήσουμε μέσα σε χαράδρες, δίπλα σε αράχνες με ριγέ πόδι άσπρο-μαύρο. Στις εκκλησίες που αφήνονται στην τύχη τους, με πεσμένους τοίχους και μισοσβησμένες τοιχογραφίες.

Δεν είναι ότι δεν έχει ωραίες παραλίες το νησί. Ισα-ίσα, υπάρχουν η Κολώνα, η Επισκοπή, η Απόκρουση και άλλες πολλές. Ομως η ουσία του, ο λόγος για τον οποίο αξίζει να επισκεφτεί κανείς το συγκεκριμένο και όχι οποιοδήποτε άλλο νησί, βρίσκεται στον Ταξιάρχη και στην εντυπωσιακή Τουρκάλα, στις πρασινάδες μεταξύ Μεσαριάς και Μέριχα, στις κεραμοσκεπές της Δρυοπίδας, στο μονοπάτι για το μεσαιωνικό Κάστρο της Ωριάς. Με λίγα λόγια, στο εσωτερικό. Τι είναι αυτό που θα ανεβάσει την Κύθνο στην κλίμακα των προορισμών; Περιπατητικές διαδρομές; Σαββατοκύριακα ποδηλασίας; Συμπόσια γαστρονομίας με φρέσκες πρώτες ύλες; Συνέδρια αρχαιολογίας; Υπαίθρια εικαστικά πρότζεκτ (πολύ της ταιριάζουν); Ποιος ξέρει. Και η ίδια το ψάχνει. Επειδή όμως η τουριστική της ταυτότητα είναι ακόμα αδόμητη, ας μου επιτραπεί να πω τι έχει κολλήσει στο δικό μου μυαλό μετά από τρεις μέρες παραμονής σε αυτό το περίεργο μέρος. Για μένα η Κύθνος είναι οι λέξεις της. Η Δρυοπίδα. Η Μεσαριά. Ο Μέριχας. Σαν λίρες που κουδουνίζουν πέφτοντας στο πάτωμα… Δεν μπορείς να περιγράψεις ακριβώς τον ήχο τους, από τον κρότο όμως καταλαβαίνεις ότι είναι λίρες.

ΣΤΗΝ ΩΡΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΑΛΑ Από τα Λουτρά παίρνουμε το δρόμο ΒΔ και, μετά από περίπου 3,5 χλμ. άσφαλτο και 800 μ. κακοτράχαλο χωματόδρομο, αφήνουμε το αυτοκίνητο και πιάνουμε το πέτρινο μονοπάτι. Στην 30λεπτη ανάβαση στο Κάστρο της Ωριάς, τη μεσαιωνική πρωτεύουσα του νησιού, βλέπουμε φουντωτoύς θάμνους κάππαρης, κοιμισμένα πρόβατα στις εσοχές των βράχων και στην κορυφή την Κεραλεούσα και την Αγία Τριάδα, δύο λυπημένες εκκλησίες, επειδή κανείς, μα κανείς, δεν ασχολείται μαζί τους. Στη δεύτερη διαδρομή (δεν θα την επιχειρούσαμε αν δεν συνοδευόμασταν από Θερμιώτες), που ξεκινά από το Ζογκάκι, περνάμε μέσα από αιχμηρές χαράδρες με χοντρές αράχνες για να φτάσουμε στην Τουρκάλα, την επιβλητική Μεγάλη, με ένα «στόμα» που χάσκει, και την όμορφη Μικρή, με τα πράσινα νερά, λίμνες που χρησιμοποιούνταν στο πλαίσιο δραστηριοποίησης των μεταλλείων. Ούτε η Ωριά ούτε η Τουρκάλα είναι αυτό που λέμε «περίπατος», μας αποκαλύπτουν όμως ένα πολύ προσωπικό κομμάτι της Κύθνου, είναι σαν να βηματίζουμε προσεκτικά στο υποσυνείδητό της με όπλο τα αθλητικά μας.

 

ΜΕΤΑΒΑΣΗ Από το λιμάνι του Λαυρίου φεύγουν τα Μαρμάρι Εξπρές (Karystia N.E.), Μακεδών (Goutos Lines), με διάρκεια ταξιδιού 1 ώρα και 40 λεπτά και εισιτήριο 15 ευρώ, και τα Aqua Maria, Aqua Spirit (NEL), που κάνουν 2 ώρες και 50 λεπτά και κοστίζουν 10 ευρώ. Δρομολόγια υπάρχουν και από τον Πειραιά με τα Αγιος Γεώργιος (Ventouris Sea Lines) και Αδαμάντιος Κοραής (Zante Ferries), με διάρκεια 3 ώρες και εισιτήριο 22 ευρώ. Πληροφορίες στο πρακτορείο Thermia Travel (Τ/22810-32.345) και στο www.openseas.gr.
ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗ Για ενοικιάσεις αυτοκινήτων, μοτοσικλετών και σκούτερ στα Λαρεντζάκης (Τ/22810-32.104) και Χαλιβελάκης (Τ/22810-32.506). Στο νησί υπάρχουν επίσης και λίγα ταξί (π.χ. Γ. Λαρεντζάκης, Τ/6945-800.278, Γ. Φιλιππαίος Τ/6945-895.347).
ΔΙΑΜΟΝΗ Από προσωπική εμπειρία, το σύγχρονο Hotel Messaria είναι μια αποκάλυψη στις επιλογές ξενοδοχείων (Τ/6972-020.261, www.messaria.gr, 70 – 80 ευρώ το δίκλινο, 10 ευρώ πρωινό κατ΄ άτομο). Κατά τα άλλα, υπάρχουν πολλά καταλύματα, όπως το Ξενώνας Αφροδίτη (Τ/22810-31.651, 90 – 100 ευρώ το δίκλινο με σπιτικό πρωινό), Kontseta (Τ/22810-33.024, 6974-490.770, www.kontseta.gr, 60 ευρώ το δίκλινο χωρίς πρωινό), Πανόραμα Νάουσας (Τ/22810-32.515, 60 – 80 το δίκλινο χωρίς πρωινό), Vasalou Rooms (Τ/22810-31.450, 45 – 55 ευρώ το δίκλινο χωρίς πρωινό).
ΦΑΓΗΤΟ ΚΑΙ ΤΣΙΠΟΥΡΟ Δοκιμάστε σφουγγάτα (τυροκροκέτες), ταραχτό (στραπατσάδα με ντομάτα), τυροπιτάρια, άνυδρες ελιές, πούλο (παστό κρέας με ζύμη) και σούμα (ρακή). Στη Μεσαριά υπάρχει Το Στέκι του Ντέτζη (Τ/22810-31.204), στον Μέριχα τα Ρακομπερδέματα (Τ/22810-32.069), στα Λουτρά το Αραξοβόλι (Τ/22810-31.082) και η Ξερολιθιά (Τ/22810-31.251), στη Δρυοπίδα η ταράτσα της Πελέγρας (Τ/22810-32.322), ο Σταμάτης (Τ/22810-32.677) και το τσιπουράδικο Χάρτινο Καράβι (Τ/22810-33.004), στον Αγιο Δημήτριο ο Μήλας (Τ/22810-32.815) για καλό κατσίκι και στην Κανάλα το Αρχιπέλαγος (Τ/22810-32.380) για το «πιάτο του μπαρμπα-Κώστα» με τηγανητή πατάτα και αυγά. Σε αντίθεση με το φαγητό, το κρασί δεν είναι από τα δυνατά χαρτιά της Κύθνου.
ΓΛΥΚΑ Στο εργαστήρι ζαχαροπλαστικής Τραταμέντο (Μεσαριά, Τ/22810-31.638) θα βρείτε γλυκό του κουταλιού παντζάρι, λικέρ λουίζα και αμυγδαλωτό με ανθόνερο και πικραμύγδαλο.
ΚΑΦΕΣ, ΠΟΤΟ ΚΑΙ CLUBBING Για καφέ και ποτό καθίστε στα Πανωχώρι, ΑΜΟΡΟΥΖΑ Café, Κουρσάρο και Μπουραντά στη Μεσαριά. Στον Μέριχα θα βρείτε το ροκ Κάστρο του Βράχου, το μουσικό καφέ Remezzo, το lounge bar Ammos και το Ακρωτήρι Club, για κοκτέιλ και θέα στη θάλασσα. Για πιο «βαρύ» clubbing υπάρχει το Mylos Club στο Περδικάρι.
ΠΑΡΑΛΙΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΔΥΣΕΙΣ Η  πιο διάσημη παραλία είναι η Κολώνα, όπου μια λωρίδα άμμου χωρίζει τη  θάλασσα στη μέση (δύσβατος χωματόδρομος ή θαλάσσιο ταξί), ενώ πολύ καλές  είναι και οι παραλίες της Επισκοπής και της Απόκρουσης. Μπορείτε επίσης  να κολυμπήσετε στα Σχοινάρι, Φλαμπούρια, Γαϊδουρόμαντρα (χωματόδρομος), Σκύλου (500 μέτρα με τα πόδια), Αγ. Σώστης (χωματόδρομος), Ποτάμια(χωματόδρομος), Αγιος Στέφανος και πολλές ακόμη. Με το θαλάσσιο ταξί του  Αντ. Λαρεντζάκη (Τ/22810-32.104) μπορείτε να πάτε στην Κολώνα (10 – 12  ευρώ πηγαινέλα), τη Μερσινιά (14 ευρώ πηγαινέλα) και αγκαζέ σε όποια  παραλία θέλετε. Για καταδύσεις απευθυνθείτε στο Aqua Team (Λουτρά,  Τ/22810-31.333).
AΞΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ Το μοναστήρι του Ταξιάρχη, η Παναγία Νίκους, η αρχαία πόλη του Βρυόκαστρου, η Παναγία Κανάλα, το σπήλαιο Καταφύκι, το υδροθεραπευτήριο στα Λουτρά (μπάνιο 6 ευρώ Τ/22810-31.217), οι Σπιτάρες (διοικητήρια των μεταλλείων), τα παλιά πλυσταριά Μαθιά και Λευκών. Για μια γεύση από τα Κυθνιακά, τη στάση που σηματοδότησε την αντίδραση ενάντια στη μοναρχία το 1862, υπάρχει πλάκα με τα ονόματα των «τριών» (πεσόντων) στην Αγία Ειρήνη πίσω από την εκκλησία.
ΒΙΒΛΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Λαογραφική έρευνα με καταγραφή των παραδόσεων της Κύθνου έχει κάνει ο Γιώργης Βενετούλιας στο «Του Νησιού Μου» (εκδ. Εν Πλω), ενώ ενδιαφέρον παρουσιάζει και το βιβλίο «Η Κύθνος στα 1700, 1836, 1845» της Δανής αρχαιολόγου Ιντα Χάουγκστεντ, με σχέδια του αρχιτέκτονα Χρ. Χάνσεν (Εκδοση Συνδέσμου Κυθνίων). Γενικές πληροφορίες: www.kythnos.gr, www.westcyclades.com
* Σημείωση: Οι πληροφορίες και οι τιμές που αναφέρονται στο κείμενο ισχύουν την περίοδο σύνταξης του άρθρου και ενδέχεται να έχουν αλλάξει.

Τολμώ να πω, λοιπόν, ότι οι Θερμιώτες (από τα Θερμιά, δεύτερο όνομα της Κύθνου) είναι λίγο… τρελοί. Συναισθηματικοί, παρορμητικοί και φιλόξενοι. Ο Κώστας και ο Πατέστος, οι οικοδεσπότες μας εκ μέρους της τοπικής αυτοδιοίκησης, μας αντιμετωπίζουν σαν συγγενείς, συνοδεύοντάς μας σε όλο το νησί: Στο Καταφύκι, το σπήλαιο της Δρυοπίδας από μάρμαρο και σχιστόλιθους, με τους πολύχρωμους σταλακτίτες «χταπόδι» και «μωρό», τη Μικρή και τη Μεγάλη Πιάτσα, ανοίγματα στην είσοδο του σπηλαίου, στα οποία οι κάτοικοι γιόρταζαν κάποτε το Πάσχα. Στον οικισμό των Λουτρών, με τις εγκαταστάσεις ενός παμπάλαιου «Ξενία» και τις θερμές πηγές αλατούχου και σιδηρούχου νερού, το μεν για «αρθριτικά και ρευματισμούς», το δε για «ψυχολογικά και γυναικολογικά προβλήματα», τα οποία χρησιμοποιούνταν «και από το νεαρό ζεύγος του Οθωνα και της Αμαλίας», όπως μας λέει η λουτρονόμος. Στο λιμάνι του Μέριχα και στα ζωγραφισμένα στενά της Χώρας ή Μεσαριάς, αφού είναι χτισμένη στη μέση του νησιού. Στην Κανάλα, τον οικισμό με το πευκοδάσος, το ναό της Παναγίας και τη θαυματουργή εικόνα. Στον Αγιο Δημήτριο, τον νοτιότερο οικισμό με το εστιατόριο του Μήλα, που, κατόπιν ψηφοφορίας, φτιάχνει «το πιο νόστιμο ταραχτό του νησιού».

Βέβαια, όλη αυτή η τρέλα, πέρα από το ευχάριστο δημιουργικό στοιχείο, έχει και μια πλευρά ανευθυνότητας. Μια πτυχή του χαρακτήρα της Κύθνου χασμουριέται ψελλίζοντας «εγώ δεν ξέρω τίποτα…». Πού το βλέπω; Στον Ταξιάρχη, το μοναστήρι στο Βελίδι με το κλειδί στην πόρτα, στην αυλή του οποίου προσγειώθηκε, πριν από οκτώ χρόνια, ένα ελικόπτερο για να αφαιρέσει τις βυζαντινές εικόνες της Παναγίας και των Ταξιαρχών. Στις λίμνες της Τουρκάλας, τοπόσημα από το μεταλλευτικό παρελθόν του νησιού, στις οποίες, για να φτάσουμε, πρέπει να περπατήσουμε μέσα σε χαράδρες, δίπλα σε αράχνες με ριγέ πόδι άσπρο-μαύρο. Στις εκκλησίες που αφήνονται στην τύχη τους, με πεσμένους τοίχους και μισοσβησμένες τοιχογραφίες.

Δεν είναι ότι δεν έχει ωραίες παραλίες το νησί. Ισα-ίσα, υπάρχουν η Κολώνα, η Επισκοπή, η Απόκρουση και άλλες πολλές. Ομως η ουσία του, ο λόγος για τον οποίο αξίζει να επισκεφτεί κανείς το συγκεκριμένο και όχι οποιοδήποτε άλλο νησί, βρίσκεται στον Ταξιάρχη και στην εντυπωσιακή Τουρκάλα, στις πρασινάδες μεταξύ Μεσαριάς και Μέριχα, στις κεραμοσκεπές της Δρυοπίδας, στο μονοπάτι για το μεσαιωνικό Κάστρο της Ωριάς. Με λίγα λόγια, στο εσωτερικό. Τι είναι αυτό που θα ανεβάσει την Κύθνο στην κλίμακα των προορισμών; Περιπατητικές διαδρομές; Σαββατοκύριακα ποδηλασίας; Συμπόσια γαστρονομίας με φρέσκες πρώτες ύλες; Συνέδρια αρχαιολογίας; Υπαίθρια εικαστικά πρότζεκτ (πολύ της ταιριάζουν); Ποιος ξέρει. Και η ίδια το ψάχνει. Επειδή όμως η τουριστική της ταυτότητα είναι ακόμα αδόμητη, ας μου επιτραπεί να πω τι έχει κολλήσει στο δικό μου μυαλό μετά από τρεις μέρες παραμονής σε αυτό το περίεργο μέρος. Για μένα η Κύθνος είναι οι λέξεις της. Η Δρυοπίδα. Η Μεσαριά. Ο Μέριχας. Σαν λίρες που κουδουνίζουν πέφτοντας στο πάτωμα… Δεν μπορείς να περιγράψεις ακριβώς τον ήχο τους, από τον κρότο όμως καταλαβαίνεις ότι είναι λίρες.

ΣΤΗΝ ΩΡΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΑΛΑ Από τα Λουτρά παίρνουμε το δρόμο ΒΔ και, μετά από περίπου 3,5 χλμ. άσφαλτο και 800 μ. κακοτράχαλο χωματόδρομο, αφήνουμε το αυτοκίνητο και πιάνουμε το πέτρινο μονοπάτι. Στην 30λεπτη ανάβαση στο Κάστρο της Ωριάς, τη μεσαιωνική πρωτεύουσα του νησιού, βλέπουμε φουντωτoύς θάμνους κάππαρης, κοιμισμένα πρόβατα στις εσοχές των βράχων και στην κορυφή την Κεραλεούσα και την Αγία Τριάδα, δύο λυπημένες εκκλησίες, επειδή κανείς, μα κανείς, δεν ασχολείται μαζί τους. Στη δεύτερη διαδρομή (δεν θα την επιχειρούσαμε αν δεν συνοδευόμασταν από Θερμιώτες), που ξεκινά από το Ζογκάκι, περνάμε μέσα από αιχμηρές χαράδρες με χοντρές αράχνες για να φτάσουμε στην Τουρκάλα, την επιβλητική Μεγάλη, με ένα «στόμα» που χάσκει, και την όμορφη Μικρή, με τα πράσινα νερά, λίμνες που χρησιμοποιούνταν στο πλαίσιο δραστηριοποίησης των μεταλλείων. Ούτε η Ωριά ούτε η Τουρκάλα είναι αυτό που λέμε «περίπατος», μας αποκαλύπτουν όμως ένα πολύ προσωπικό κομμάτι της Κύθνου, είναι σαν να βηματίζουμε προσεκτικά στο υποσυνείδητό της με όπλο τα αθλητικά μας.

 

ΜΕΤΑΒΑΣΗ Από το λιμάνι του Λαυρίου φεύγουν τα Μαρμάρι Εξπρές (Karystia N.E.), Μακεδών (Goutos Lines), με διάρκεια ταξιδιού 1 ώρα και 40 λεπτά και εισιτήριο 15 ευρώ, και τα Aqua Maria, Aqua Spirit (NEL), που κάνουν 2 ώρες και 50 λεπτά και κοστίζουν 10 ευρώ. Δρομολόγια υπάρχουν και από τον Πειραιά με τα Αγιος Γεώργιος (Ventouris Sea Lines) και Αδαμάντιος Κοραής (Zante Ferries), με διάρκεια 3 ώρες και εισιτήριο 22 ευρώ. Πληροφορίες στο πρακτορείο Thermia Travel (Τ/22810-32.345) και στο www.openseas.gr.
ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗ Για ενοικιάσεις αυτοκινήτων, μοτοσικλετών και σκούτερ στα Λαρεντζάκης (Τ/22810-32.104) και Χαλιβελάκης (Τ/22810-32.506). Στο νησί υπάρχουν επίσης και λίγα ταξί (π.χ. Γ. Λαρεντζάκης, Τ/6945-800.278, Γ. Φιλιππαίος Τ/6945-895.347).
ΔΙΑΜΟΝΗ Από προσωπική εμπειρία, το σύγχρονο Hotel Messaria είναι μια αποκάλυψη στις επιλογές ξενοδοχείων (Τ/6972-020.261, www.messaria.gr, 70 – 80 ευρώ το δίκλινο, 10 ευρώ πρωινό κατ΄ άτομο). Κατά τα άλλα, υπάρχουν πολλά καταλύματα, όπως το Ξενώνας Αφροδίτη (Τ/22810-31.651, 90 – 100 ευρώ το δίκλινο με σπιτικό πρωινό), Kontseta (Τ/22810-33.024, 6974-490.770, www.kontseta.gr, 60 ευρώ το δίκλινο χωρίς πρωινό), Πανόραμα Νάουσας (Τ/22810-32.515, 60 – 80 το δίκλινο χωρίς πρωινό), Vasalou Rooms (Τ/22810-31.450, 45 – 55 ευρώ το δίκλινο χωρίς πρωινό).
ΦΑΓΗΤΟ ΚΑΙ ΤΣΙΠΟΥΡΟ Δοκιμάστε σφουγγάτα (τυροκροκέτες), ταραχτό (στραπατσάδα με ντομάτα), τυροπιτάρια, άνυδρες ελιές, πούλο (παστό κρέας με ζύμη) και σούμα (ρακή). Στη Μεσαριά υπάρχει Το Στέκι του Ντέτζη (Τ/22810-31.204), στον Μέριχα τα Ρακομπερδέματα (Τ/22810-32.069), στα Λουτρά το Αραξοβόλι (Τ/22810-31.082) και η Ξερολιθιά (Τ/22810-31.251), στη Δρυοπίδα η ταράτσα της Πελέγρας (Τ/22810-32.322), ο Σταμάτης (Τ/22810-32.677) και το τσιπουράδικο Χάρτινο Καράβι (Τ/22810-33.004), στον Αγιο Δημήτριο ο Μήλας (Τ/22810-32.815) για καλό κατσίκι και στην Κανάλα το Αρχιπέλαγος (Τ/22810-32.380) για το «πιάτο του μπαρμπα-Κώστα» με τηγανητή πατάτα και αυγά. Σε αντίθεση με το φαγητό, το κρασί δεν είναι από τα δυνατά χαρτιά της Κύθνου.
ΓΛΥΚΑ Στο εργαστήρι ζαχαροπλαστικής Τραταμέντο (Μεσαριά, Τ/22810-31.638) θα βρείτε γλυκό του κουταλιού παντζάρι, λικέρ λουίζα και αμυγδαλωτό με ανθόνερο και πικραμύγδαλο.
ΚΑΦΕΣ, ΠΟΤΟ ΚΑΙ CLUBBING Για καφέ και ποτό καθίστε στα Πανωχώρι, ΑΜΟΡΟΥΖΑ Café, Κουρσάρο και Μπουραντά στη Μεσαριά. Στον Μέριχα θα βρείτε το ροκ Κάστρο του Βράχου, το μουσικό καφέ Remezzo, το lounge bar Ammos και το Ακρωτήρι Club, για κοκτέιλ και θέα στη θάλασσα. Για πιο «βαρύ» clubbing υπάρχει το Mylos Club στο Περδικάρι.
ΠΑΡΑΛΙΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΔΥΣΕΙΣ Η  πιο διάσημη παραλία είναι η Κολώνα, όπου μια λωρίδα άμμου χωρίζει τη  θάλασσα στη μέση (δύσβατος χωματόδρομος ή θαλάσσιο ταξί), ενώ πολύ καλές  είναι και οι παραλίες της Επισκοπής και της Απόκρουσης. Μπορείτε επίσης  να κολυμπήσετε στα Σχοινάρι, Φλαμπούρια, Γαϊδουρόμαντρα (χωματόδρομος), Σκύλου (500 μέτρα με τα πόδια), Αγ. Σώστης (χωματόδρομος), Ποτάμια(χωματόδρομος), Αγιος Στέφανος και πολλές ακόμη. Με το θαλάσσιο ταξί του  Αντ. Λαρεντζάκη (Τ/22810-32.104) μπορείτε να πάτε στην Κολώνα (10 – 12  ευρώ πηγαινέλα), τη Μερσινιά (14 ευρώ πηγαινέλα) και αγκαζέ σε όποια  παραλία θέλετε. Για καταδύσεις απευθυνθείτε στο Aqua Team (Λουτρά,  Τ/22810-31.333).
AΞΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ Το μοναστήρι του Ταξιάρχη, η Παναγία Νίκους, η αρχαία πόλη του Βρυόκαστρου, η Παναγία Κανάλα, το σπήλαιο Καταφύκι, το υδροθεραπευτήριο στα Λουτρά (μπάνιο 6 ευρώ Τ/22810-31.217), οι Σπιτάρες (διοικητήρια των μεταλλείων), τα παλιά πλυσταριά Μαθιά και Λευκών. Για μια γεύση από τα Κυθνιακά, τη στάση που σηματοδότησε την αντίδραση ενάντια στη μοναρχία το 1862, υπάρχει πλάκα με τα ονόματα των «τριών» (πεσόντων) στην Αγία Ειρήνη πίσω από την εκκλησία.
ΒΙΒΛΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Λαογραφική έρευνα με καταγραφή των παραδόσεων της Κύθνου έχει κάνει ο Γιώργης Βενετούλιας στο «Του Νησιού Μου» (εκδ. Εν Πλω), ενώ ενδιαφέρον παρουσιάζει και το βιβλίο «Η Κύθνος στα 1700, 1836, 1845» της Δανής αρχαιολόγου Ιντα Χάουγκστεντ, με σχέδια του αρχιτέκτονα Χρ. Χάνσεν (Εκδοση Συνδέσμου Κυθνίων). Γενικές πληροφορίες: www.kythnos.gr, www.westcyclades.com
* Σημείωση: Οι πληροφορίες και οι τιμές που αναφέρονται στο κείμενο ισχύουν την περίοδο σύνταξης του άρθρου και ενδέχεται να έχουν αλλάξει.
 kathimerini.gr

Αν σας άρεσε το άρθρο, κάντε “Like” στην σελίδα μας στo Facebook και θα έχετε άμεση ενημέρωση για κάθε νέα μας δημοσίευση.

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *